Bibliografía multidisciplinar de la frontera hispano-portuguesa

ÍNDICE: 1. Introdução | 2. Privilégios concedidos por D. Afonso V às populações do entre Minho e Lima | 3. Importância económica de algumas feiras de fronteira | 4. Outros aspectos | 5. Conclusão

[Resumo procedente da fonte orixinal]

Dadas as naturais limitacións de espazo, os apartados desta contribución serán necesariamente sumarios. En primeiro lugar, daranse unhas notas sobre o nacemento do reino de Portugal e o establecemento progresivo dunha fronteira que o afasta de Galicia. No segundo apartado reflexionarase sobre o propio concepto de espazo fronteirizo, as relacións que se tecen entre os dous lados da Raia e as súas implicacións lingüísticas, exemplificadas sobre todo co clásico estudo de Maria José de Moura Santos. A terceira sección dá conta das reflexións dalgúns lingüistas portugueses contemporáneos sobre o estatuto do galego e do portugués. O cuarto capítulo quere comentar diferentes materiais lingüísticos ou bibliográficos que poden ser de interese para o estudo dos falares portugueses setentrionais, mentres que o quinto está consagrado á (breve) presentación de diferentes proxectos e traballos, desenvolvidos desde Portugal nos últimos dez anos, dedicados ao estudo do portugués setentrional e, na maioría dos casos, ao establecemento de comparacións coa lingua falada do outro lado da Raia.

[Resumen extraído de la fuente original]

A fronteira galego-portuguesa conta cunha riqueza cultural que a fai exclusiva. Durante décadas, ambos os lados da raia estiveron fortemente ligados, con sistemas económicos interdependentes e con relacións sociais constantes. Esta interacción constante provocou que a lingua falada a un lado e outro da raia comparta características que a fan identificarse como a mesma. As propias relacións sociais poderán explicar o porque das percepcións e actitudes que teñen galegos e portugueses da comunidade veciña.
Esta investigación fundaméntase nun traballo de campo desenvolvido na comarca galega de Verín e no distrito portugués de Vila Real, territorios limítrofes. A través das declaracións dos falantes tentouse analizar ata que punto as actitudes e as percepcións lingüísticas son reflexo das propias relacións sociais entre galegos e portugueses. Palabras chave: fronteira galego-portuguesa, actitudes lingüísticas, percepcións lingüísticas.

The Galician-Portuguese border. Linguistic attitudes and perceptions

The Galician-Portuguese border has a cultural richness that makes it exclusive. For decades, both sides of the line have been strongly linked, with interdependent economic systems and constant social relations. This constant interaction has caused the language spoken on either side of the line to share characteristics that make it identify as the same. The social relations themselves will be able to explain the reason for the perceptions and attitudes of Galicians and Portuguese in the neighbouring community. This research is based on fieldwork carried out in the Galician region of Verín and in the Portuguese district of Vila Real, bordering territories. Through the statements of the speakers, an attempt was made to analyse the extent to which linguistic attitudes and perceptions are a reflection of the social relations between Galicians and Portuguese. Key words: Galician-Portuguese border, linguistic attitudes, linguistic perceptions.

[Resumo extraido da fonte]

Tendo tido a intenção de preparar un trabalho sôbre a froteira hispano-portuguesa, com destino ao Congresso Scientífico Luso-Espanhol, em 1921 realizado no Porto, o Sr. Prof. Mendes Correa organizou um inquérito junto dos professores primários e dos comandantes de postos da Guarda-Fiscal das regiões froteiriças. O trabalho chegou a ser anunciado no programa do Congresso, mas algumas das respostas vieram tão tarde que não pode aquele professor elaborá-lo a tempo. Por essa razão, e como, perdida aquela oportunidade, outros assuntos lhe chamassem mais fortemente a sua atenção de investigador, obsequiosametne pôs a micha disposição as respostas do inquérito que organizara. Ao mesmo tempo que louvo e agradeço a solicitude dos autores das respostas aludidas, agradeço ao Sr. Prof. Mendes Correa a sua concessão de tão interessantes materiais e as indicações que me gorneceu para a elaboração do meu trabalho, que não passa dum simples ensaio, embora feito com a maior imparcialidade.

[Resumen extraído de la introducción del capítulo]

Propómonos presentar o estudo dun caso exemplar de variación entoacional nos dous lados do Miño –o Alto Minho portugués e o Baixo Miño galego. Trátase de dúas comarcas fronteirizas situadas nas marxes do río Miño: a comarca galega está constituída polos concellos da Guarda, O Rosal, Oia, Tomiño e Tui; e a comarca portuguesa polos concellos de Monção, Melgaço, Valença, Vila Nova de Cerveira, Caminha, Paredes de Coura, Arcos de Valdevez, Ponte da Barca, Ponte de Lima e Viana do Castelo [...]. Partindo do presuposto de que a entoación máis común do galego é diferente dos modelos entoacionais normalmente descritos para o portugués, comparamos as realizacións galega e portuguesa a ambos lados do río Miño, co fin de verificarmos se esa distinción se mantén ou se esa fronteira non constitúe unha barreira en termos prosódicos.

[Resumen extraído de la fuente original]

La guerra de sucesión castellana [1475-1479] se convirtió en un fenómeno protagonista en la región extremeña, con especial dedicación a la Raya extremeña. La zona de Alcántara es objeto de estudio como sede de la Orden de Alcántara, importante por su fortaleza amurallada y por acoger grandes contingentes militares en un momento decisivo para el devenir de las órdenes militares. Asimismo, su posición fronteriza revela las consecuencias devastadoras de las guerras en estos enclaves, expuestos al conflicto y la concordia, como demuestra la firma del Tratado de Alcaçovas mediante el cual se definió la frontera hispanolusa, considerada la más antigua de Europa. Palabras clave: guerra, frontera, cabalgadas, faccionalismo nobiliario, Alonso de Monroy.

The war of Castilian succession [1475-1479] became a leading phenomenon in the Extremadura region, with special dedication to the stripe Estremadura. The Alcantara area is being studied as the headquarters of the Order of Alcantara, important for its walled fortress and for hosting large military contingents at a decisive moment for the future of military orders. Likewise, its border position reveals the devastating consequences of wars in these enclaves, exposed to conflict and harmony, as evidenced by the signing of the Alcaçovas Treaty through which the Spanish-Portuguese border was defined, considered the oldest in Europe. Keywords: war, border, cabalgada, noble factionalism, Alonso de Monroy.