Multidisciplinary bibliography of the Portugal-Spain border

[Sinopsis reproducida de BILEGA]

Analízanse os incumprimentos de España con respecto aos compromisos adquiridos na ratificación da Carta europea das linguas rexionais ou minoritarias (aprobada en Estrasburgo o 5 de novembro de 1992 por representantes dos Estados membros do Consello de Europa e ratificada por España o 9 de abril de 2001). Estes incumprimentos resúmense nos seguintes puntos: 1) España non se involucra na defensa e fomento das linguas propias e deixa nas mans das autonomías toda a responsabilidade e esforzo para accións e financiamento; 2) non se fomenta a comprensión mutua entre todos os grupos lingüísticos nin a tolerancia e o respecto mutuo; 3) non se recoñecen todas as linguas que se falan no Estado nin todas as zonas onde se fala cada lingua: no caso do galego, só se recoñece a cooficialidade na propia Comunidade Autónoma de Galicia, mentres que en Castela-León apenas goza dun recoñecemento estatutario, en Asturias menciónase de forma confusa como galego-asturiano na Ley 1/1998, del 23 de marzo, de uso y promoción del bable/asturiano (BOPA do 28/03/1998) e en Estremadura non goza de recoñecemento ningún a pesar de estar recollido no informe español de 2007; 4) non se achegan cifras sobre o número de falantes de cada lingua; 5) na maioría dos centros escolares os alumnos non teñen acceso ao ensino da lingua rexional ou minoritaria, ou as horas de clase desta materia son escasas. O estudo céntrase especificamente no galego exterior, dedicando un apartado ao galego de Castela-León, Asturias e Estremadura en cada punto. | Índice: Introdución | Incumprimentos xerais | 1. Seguen sen aparecer todas a linguas minoritarias | 1.1. O Informe español 2007 só fala das seguintes linguas rexionais ou minoritarias: | 1.2. O Informe 2007 contén algunhas inexactitudes na citación das leis e estatutos | 1.3. Seguen sen aparecer expresamente citadas como LRM no Informe 2005 as seguintes linguas e variedades: | 2. Incumprimento da información sobre o número de falantes de cada lingua rexional ou minoritaria | 3. Ausencia de datos sobre o coñecemento e uso do galego exterior (arraiano e valego) | 3.1. Asturias | 3.2. Castela-León | 3.3. Estremadura | 4. Incumprimento total do seguinte parágrafo: ["Las partes se comprometen a fomentar, por medio de las medidas apropiadas, la comprensión mutua entre todos los grupos lingüísticos del país, actuando concretamente de suerte que el respeto, la comprensión y la tolerancia hacia las lenguas regionales o minoritarias figuren entre los objetivos de la educación y de la formación del país, y estimulando a los medios de comunicación social a perseguir el mismo objetivo"] | 5. Incumprimento case total do ensino en galego nos territorios limítrofes de lingua galega | 5.1. Castela-León | 5.2. Asturias | 5.3. Estremadura | 6. Incumprimento flagrante das recomendacións contidas no Informe 2005 do Comité de Expertos do Consello de Europa, das que no Informe 2007 nada se di | 6.1. [Estremadura] | 6.2. [Castela-León] | 6.3. [Asturias].

[Sinopsis reproducida de BILEGA]

Análise da situación do galego da "franxa oriental" centrada en catro aspectos: 1) delimitación da fronteira oriental do galego; 2) consideración do galego na lexislación autonómica de Asturias, Castela-León e Galicia; 3) problemática sociolingüística da "franxa"; 4) planificación para o ensino (preséntase a proposta do Consello da Cultura Galega e coméntanse as diferentes tendencias normativizadoras).

ÍNDICE: I. Introducción | II. Orixe das falas do Val do Río Ellas | III. Estudios feitos ata agora | IV. Historia dun descubrimento recíproco | V. A galeguidade ou non destas falas | V.1. Fenómenos que adscriben estas falas ó dominio lingüístico ibérico occidental, e principalmente ó dominio galego | V.2. Fenómenos coincidentes con dialectos meridionais do castelán e do leonés | VI. A historia (recentísima) dunha reivindicación

Glosario de palabras no incluidas en los diccionarios de la lengua gallega.

[Sinopsis reproducida de BILEGA]

Informa dunha moción aprobada polo Concello de Redondela para galeguizar os documentos administrativos utilizados pola institución.

ÍNDICE: 1. Características do noso galego | 2. A nosa identidade 

[Resumen extraído de la fuente original]

Neste artigo preséntase unha descrición da situación actual na que se atopa o galego do Val do Ellas, en Estremadura; analízanse os datos contraditorios sobre o “valego” que ofrece o recente 3º Informe sobre o cumprimento en España da Carta Europea das Linguas; e compáranse os datos obtidos sobre usos lingüísticos do alumnado en 2011 cos de hai 15 anos, incidindo no abandono total que sofren as falas do Ellas por parte das autoridades estremeñas.

[Sinopsis reproducida de BILEGA]

A autora atende ao problema das relacións entre o aspecto gráfico e o sistema fonolóxico-fonético da lingua da época. Evidencia as dificultades que isto supón, xa que "nunca pode esperar-se que um texto -ou, para concretizar um pouco mais, um texto medieval- seja um puro reflexo da linguagem oral da época" (p. 36). Fronte á opinión de Ramón Lorenzo, que defendeu a idea de que desde sempre o galego e o portugués estiveron claramente diferenciados, a autora cre que a designación galego-portugués se debe aplicar non só á lírica trobadoresca, senón tamén, entre outros, aos documentos notariais, xa que "até ao termo do século XIV é impossível separar linguisticamente a Galiza do Norte de Portugal até ao Douro" (p. 39), feito que deriva da pertenza dos dous territorios á provincia romana da Gallaecia. Con todo, non é allea ás diferenzas existentes nos textos medievais escritos ao norte e ao sur do Miño, pois "as diferenzas entre o galego e o português começam a configurar-se desde o período medieval, acentuando-se sobretudo ao longo dos séculos XIV e XV" (p. 41). A seguir, repasa os trazos lingüísticos onde se dan maiores diverxencias escritas entre os textos galegos e portugueses: a representación da oposición fonolóxica entre xordas e sonoras nas sibilantes alveolares e fricativas prepalatais (nos textos galegos aparecen marcas de enxordecemento: Tereixa, sexa, Toxal, facendo, diçen, noçes, façer), a formación do plural dos substantivos en -l (nos textos galegos: Trigáás, formáás, conuẽtuaas, rrayaas, puçaas, cabedás, lenzóós, fazeyróós), o plural dos substantivos derivados do latino -ONE- (en galego aparecen como formas innovadoras -õos, -õons, -ons, -oos), a harmonización vocálica de <e> pretónico non inicial absoluto (máis frecuente nos textos galegos: podirio, firir, midida, divia) e de <o> pretónico de palabras iniciadas por consoante (máis frecuente nos textos galegos: custume, cumunal, pussuia, suhia), a evolución do latín -ULT- (nos textos galegos hai preferencia polas formas con <oi>), a evolución dos verbos latinos LAUDARE e AUDIRE (nos docs. galegos hai preferencia polas formas oyrem, oyron, oydo) e a presenza de castelanismos, que nos textos galegos comezaron sendo "esporádicos durante os séculos XIII e XIV e muito frequentes durante os séculos XV e XVI" (p. 46) [S.C.G.].