|
183034 |
Artículo de revista |
O falar raiano de Marvão / Valencia de Alcántara: uma variedade linguística em perigo |
/es/fichas-bibliograficas/o-falar-raiano-de-marvao-valencia-de-alcantara-uma-variedade-linguistica-em |
Études romanes de Brno
|
|
|
|
Simão, Teresa
|
|
Simão, Teresa Susana Bengala |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2020 |
|
|
1803-7399 |
41 |
1 |
61-86 |
|
|
|
https://doi.org/10.5817/ERB2020-1-5 |
http://hdl.handle.net/11222.digilib/142573 |
Dossier thématique: Lenguas amenazadas en la Península Ibérica. Situación actual y perspectivas para el futuro, coordinado por Vera Ferreira, Miroslav Valeš e Ivo Buzek.
|
[Resumo proveniente da fonte]
Na região de Marvão / Valencia de Alcántara, a fronteira linguística não corresponde à geopolítica, daí que uma variedade do Português usada no Nordeste do Alentejo se tenha expandido para Espanha e caracterizado uma zona considerável do território de Valencia de Alcántara. Integrado nos dialetos portugueses centro-meridionais, na variedade da Beira Baixa e Alto Alentejo, partilha a maior parte das suas características, todavia, demarca-se dos falares dos concelhos circundantes por algumas particularidades nos domínios fonético-fonológico e léxico-semântico. Como esta variedade linguística se encontra vulnerável em território português e está seriamente em perigo em território espanhol, é urgente que se deem passos concretos com vista à sua revitalização. O presente artigo pretende dar a conhecer o panorama linguístico da região, apresentar as principais características fonético-fonológicas, morfossintáticas e léxico-semânticas deste falar raiano, bem como apontar alguns caminhos para inverter a tendência de desaparecimento. Palavras chave: falar de raia; Marvão; Valencia de Alcántara; variedade linguística ameaçada; património cultural imaterial.
The linguistic border in Marvão / Valencia de Alcántara does not correspond to the geopolitical border between Portugal and Spain. This is explained by the fact that a Portuguese linguistic variety used in the Northeast part of Alentejo expanded to Spain and characterizes a large region in Valencia de Alcántara. The variety of Marvão / Valencia de Alcántara belongs to the Southern Centre Portuguese dialects (Beira Baixa and Alto Alentejo), and therefore shares their main characteristics. However, it differs from the varieties spoken in the surrounding villages due to some particularities at both phonetical-phonological and lexical-semantic levels. As this linguistic variety is vulnerable in Portugal and it is seriously endangered in the Spanish territory, it is urgent to implement some measures to reverse the situation and contribute to its revitalization. This paper aims to describe the linguistic situation of the region, to present the main phonetical-phonological, morphosyntactic and lexical-semantic features of this border dialect, and to show some possible strategies to reverse the disappearance trend that the variety of Marvão/Valencia de Alcántara is facing. Keywords: border dialect; Marvão; Valencia de Alcántara; endangered linguistic variety; intangible cultural heritage.
|
|
|
portugués |
Lengua, Sociolingüística. Dialectología y geolingüística, Descripción (socio)lingüística de una localidad o territorio. Atlas lingüísticos |
ESPAÑA, CÁCERES, Valencia de Alcántara, PORTUGAL, PORTALEGRE, Marvão |
vitalidad lingüística, demografía |
|
|
181845 |
Capítulo de libro |
O fenómeno da ditongación goianesa. Características principais |
/es/fichas-bibliograficas/o-fenomeno-da-ditongacion-goianesa-caracteristicas-principais |
|
Homenaxe ó Profesor Constantino García
|
|
|
Pousa Ortega, Helena
|
|
Pousa Ortega, Helena |
Brea, Mercedes; Fernández Rei, Francisco (coords.)
|
|
|
|
|
|
Santiago de Compostela |
Universidade de Santiago |
|
|
|
1991 |
|
|
|
|
|
403-417 |
|
|
|
|
https://minerva.usc.es/xmlui/handle/10347/12465 |
|
[Sinopsis reproducida de BILEGA]
Ofrece unha detallada descrición dos diversos casos de ditongación que se atopan na fala de Goián, parroquia do concello de Tomiño (PO). A autora rebate a explicación deste fenómeno ofrecida por Manuel Fernández Rodríguez ["El habla de Goyán"], segundo o cal sería produto dunha colonización leonesa, pois considera que se trata dunha ditongación recente, orixinada só neste lugar e dentro do propio sistema lingüístico galego. Apoia esta hipótese nas seguintes razóns, que amosan resultados nalgúns casos totalmente paralelos aos das falas galegas máis occidentais e que nada teñen que ver cos do leonés: 1) A non existencia de ditongación nas formas inflexionadas por un -o final (medo) ou por un n implosivo (tempo); 2) A existencia de ditongación en formas nominais afectadas, a nivel dialectal, polo influxo metafónico de -a final (iala, miada) ou que teñen timbre aberto en todo o territorio galego (coriasma, criaho, papiel), mesmo cando son castelanismos (sartián, ieres); 3) A ditongación nas formas verbais limítase a aqueles casos nos que se atopa un e aberto no galego común: a vogal radical dos verbos da 2ª conxugación (biebes, biebe, bieben) e a vogal temática dos perfectos fortes (anduviamos, pudiamos, supiamos). | Índice: 1. Variantes do ditongo | 2.1. Ditongación de e aberto (< AE, E breve) | 2.2. Excepcións á regra anterior: 2.2.1. Alteración do timbre de e aberto por influxo metafónico de -o final | 2.2.2. Resultados de e aberto trabado por nasal | 2.3. Ditongacións a partir dun e aberto non etimolóxico | 2.3.1. Ditongación dun [e] aberto secundario producto dunha contracción vocálica | 2.3.2. Outras ditongacións a partir dun [e] aberto non etimolóxico | 2.3.3. Formas que presentan ditongo e teñen E longo, I breve no seu étimo | 2.4. Ditongación de castelanismos | 2.5. Ditongación de formas átonas | 2.6. Ditongación no sistema verbal | 2.6.1. A vocal radical | 2.6.2. A vocal temática | 3. Conclusión.
|
|
|
gallego |
Lengua, Fonética y fonología |
ESPAÑA, PONTEVEDRA, Tomiño |
Goián, diptongos |
|
|
178886 |
Trabajo de investigación |
O fenómeno de subida de clítico à luz de dados não-standard do PE |
/es/fichas-bibliograficas/o-fenomeno-de-subida-de-clitico-luz-de-dados-nao-standard-do-pe |
|
|
|
|
Magro, Catarina
|
|
Magro, Catarina |
|
|
|
|
|
|
|
|
Universidade de Lisboa |
|
|
2004 |
|
2004 |
|
|
|
33 |
|
|
|
|
http://www.clul.ulisboa.pt/english/sectores/variacao/cordialsin/pdfs_publicacoes/magro_2004.pdf |
|
[Resumen extraído de la introducción del trabajo]
Este trabalho tem como principal objectivo a reflexão sobre o fenómeno de Subida de Clítico no PE com base na apresentação, descrição e comentário de dados habitualmente não considerados na literatura clássica acerca do tema. Pensar a Subida de Clítico à luz de nova evidência empírica proporciona, certamente, uma visão mais abrangente da questão, contribuindo para um melhor entendimento das motivações e condições do seu funcionamento. [...]
No cumprimento dos objectivos que comecei por enunciar, organizei o trabalho da seguinte forma: na primeira parte caracterizo sumariamente o fenómeno de Subida de Clítico em PE com base nos dados tradicionalmente apresentados e exponho uma síntese de algumas das análises que marcaram a literatura sobre o tema; na segunda parte descrevo a natureza dos dados que pretendo considerar e faço a apresentação e comentário dos principais aspectos da sintaxe da Subida de Clítico, identificados nos dados observados, que não estão em conformidade com o que tem sido comummente descrito como o fenómeno da Subida de Clítico em PE e que tem constituído a base de investigação neste domínio; na terceira parte, em conclusão, resumo as propriedades das gramáticas estudadas, referindo os pontos que as distinguem e os que as aproximam da gramática standard.
|
Trabalho realizado no âmbito do seminário Temas de Sintaxe II.
|
|
portugués |
Lengua, Morfología y sintaxis, Sociolingüística. Dialectología y geolingüística, Trabajos sobre fenómenos dialectales/sociolingüísticos específicos |
PORTUGAL, BEJA, Serpa, BRAGANÇA, Bragança, CASTELO BRANCO, Idanha-a-Nova, PORTALEGRE, Castelo de Vide, Nisa, VIANA DO CASTELO, Arcos de Valdevez, Caminha, Melgaço |
Corpus Dialectal para o Estudo da Sintaxe (CORDIAL-SIN), pronombres |
|
|
179907 |
Actas de congreso |
O fenómenu lingüístico y cultural do Val de Xálima – El fenómeno lingüístico y cultural del Valle de Jálama |
/es/fichas-bibliograficas/o-fenomenu-linguistico-y-cultural-do-val-de-xalima-el-fenomeno-linguistico-y |
|
|
Actas del Congreso Internacional Luso-Español de Lenguas y Cultura en la Frontera (Cáceres, 1 a 3 de diciembre de 1994), vol. I
|
|
Martín Galindo, José Luis
|
|
Martín Galindo, José Luis |
|
Carrasco González, Juan M.; Viudas Camarasa, Antonio
|
|
|
|
|
Cáceres |
Universidad de Extremadura |
|
|
|
1996 |
|
|
|
|
|
377-406 |
|
|
84-7723-237-7 |
|
|
|
ÍNDICE: 1. La singularidad de los textos de tradición oral: a) Os contus popularis | b) Os refrâs i refranilhus antigus | c) As velhas coplas do Val de Xálima | d) As comparanças i as adivinanças | 2. La conciencia del hecho diferencial en la población y el carácter popular de la 'Fala de Xálima' historicamente | 3. La asombrosa vigencia y vitalidad de la 'Fala de Xálima' | 4. Las explicaciones al fenómeno lingüístico de Xálima: Las tesis oficiales: muy simples y cerradas | La posición oficial acerca de las causas que han permitido la conservación de la Fala de Xálima, simples especulaciones y carentes de rigor histórico | 5. Las raíces culturales prerromanas y la vecindad con Portugal, causas que pueden explicar el fenómeno lingüístico y cultural del 'Val de Xálima'.
|
|
|
español |
Lengua, Lingüística histórica y etimología, Historia externa, Sociolingüística. Dialectología y geolingüística, Competencias, usos y actitudes, Pensamiento y mundo cultural, Antropología y etnología, Folclore. Tradición oral |
ESPAÑA, CÁCERES, Eljas, San Martín de Trevejo, Valverde del Fresno |
fala de Xálima, conciencia/identidad lingüística, vitalidad lingüística, filiación lingüística, paremias, literatura oral |
|
|
180576 |
Artículo de revista |
O ferrado, o picheiro e a ferrada: vasilhas para ordenhar no Alentejo e nas Beiras |
/es/fichas-bibliograficas/o-ferrado-o-picheiro-e-ferrada-vasilhas-para-ordenhar-no-alentejo-e-nas |
A Cidade de Évora: Boletim de Cultura da Câmara Municipal
|
|
|
|
Pessanha, Sebastião
|
|
Pessanha, Sebastião |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1953 |
|
|
|
|
33-34 |
299-310 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
portugués |
Pensamiento y mundo cultural, Antropología y etnología, Construcciones. Herramientas. Aperos |
PORTUGAL, BEJA, CASTELO BRANCO, GUARDA, PORTALEGRE, ÉVORA |
ganadería |
|
|
178118 |
Artículo de revista |
O ferro e as ferrarias em Moncorvo |
/es/fichas-bibliograficas/o-ferro-e-ferrarias-em-moncorvo |
Brigantia
|
|
|
|
Abreu, Carlos d’
|
|
Abreu, Carlos d’ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1996 |
|
|
0870-8339 |
XVI |
3-4 |
9-14 |
|
|
|
|
|
|
[Resumo extraído da fonte]
O jazigo de ferro de Moncorvo concentra mais de 90% das reservas nacionais deste mineral: a sua exploração remonta à própria Idade do ferro; as fundações são-nos reveladas por várias dezenas de depósitos de escórias espalhadas por todo o concelho; no séc. XVIII foi instalada uma ferraria-forja -a Chapa Cunha- em Mós; o ferro de Moncorvo alimentou pojectos de desenvolvimento ao longo de mais de 100 anos; os seus sucessivos fracassos revelam a frugalidade da indústria nacional.
|
|
|
portugués |
Mundo físico, Geografía física. Geología, Infraestructuras |
PORTUGAL, BRAGANÇA, Moncorvo |
minería, sector industrial, siglo XVIII |
|
|
179182 |
Artículo de revista |
O fim da reconquista e a construção/reconstrução de fortificações na região fronteiriça do Algarve |
/es/fichas-bibliograficas/o-fim-da-reconquista-e-construcaoreconstrucao-de-fortificacoes-na-regiao |
Revista da Faculdade de Letras. História
|
|
|
|
Coutinho, Valdemar
|
|
Coutinho, Valdemar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1998 |
|
|
0871-164X |
XV |
2 |
855-865 |
|
|
|
|
https://ler.letras.up.pt/uploads/ficheiros/4040.pdf |
|
|
|
|
portugués |
Pensamiento y mundo cultural, Historia, Edad Media |
PORTUGAL, FARO |
Reconquista, arquitectura militar, guerras y conflictos |
|
|
183017 |
Capítulo de libro |
O final da Idade do Ferro, romanizaçao e romanidade da foz do Guadiana |
/es/fichas-bibliograficas/o-final-da-idade-do-ferro-romanizacao-e-romanidade-da-foz-do-guadiana |
|
Ambientes epigráficos y territorio: el Guadiana entre Bética y Lusitania
|
|
|
Sousa, Elisa de; Arruda, Ana Margarida; Pereira, Carlos
|
,
,
|
Sousa, Elisa de, Arruda, Ana Margarida, Pereira, Carlos |
Gaspar, Catarina; Gimeno Pascual, Helena; Vicent Ramírez, Noelia (coords.)
|
|
|
|
|
|
Lisboa |
Centro de Estudos Clássicos (FLUL) / Fundación General de la Universidad de Alcalá |
|
|
|
2020 |
|
|
|
|
|
9-30 |
|
|
978-84-88754-56-1 |
|
http://hdl.handle.net/10017/41944 |
|
|
|
|
portugués |
Pensamiento y mundo cultural, Historia, Prehistoria y Edad Antigua |
PORTUGAL, BEJA, Mértola, FARO, Castro Marim |
romanización |
|
|
180426 |
Actas de congreso |
O foral de Olivença de D. Dinis (1298): a terra, as gentes e a sua organização |
/es/fichas-bibliograficas/o-foral-de-olivenca-de-d-dinis-1298-terra-gentes-e-sua-organizacao |
|
|
Primeras Jornadas Ibéricas de Investigadores en Ciencias Humanas y Sociales: Encuentros/Encontros de Ajuda, Olivenza 18-19-20 octubre 1985: acta, ponencias y comunicaciones
|
|
Maurício, M.ª Fernanda
|
|
Maurício, Maria Fernanda |
|
|
|
|
|
|
Badajoz |
Diputación Provincial |
|
|
|
1987 |
|
|
|
|
|
562-583 |
|
|
84-505-5956-1 |
|
|
|
ÍNDICE: O REINADO DE D. DINIS - ALGUNS ASPECTOS || OLIVENÇA - O ESPAÇO || A TERRA - OS DADOS DA GEOGRAFIA FÍSICA || O HOMEM || OLIVENÇA - O FORAL | a) Aspectos económicos: a produção | b) Categorias sociais | c) O governo || GLOSSÁRIO
|
|
|
portugués |
Geografía, Economía, Geografía humana, Organización política y social, Administración regional y local, Pensamiento y mundo cultural, Historia, Edad Media |
ESPAÑA, BADAJOZ, Olivenza |
fuentes documentales y archivos, fueros, Dionisio I (D. Dinis), demografía, clases sociales |
|
|
178307 |
Artículo de revista |
O foral manuelino de Torre de Moncorvo |
/es/fichas-bibliograficas/o-foral-manuelino-de-torre-de-moncorvo |
Revista de Ciências Históricas
|
|
|
|
Martins, Alcina Manuela de Oliveira; Mata, Joel Silva Ferreira
|
,
|
Martins, Alcina Manuela de Oliveira, Mata, Joel Silva Ferreira |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1992 |
|
|
0871-2352 |
VII |
|
47-66 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
portugués |
Organización política y social, Administración regional y local, Pensamiento y mundo cultural, Historia, Edad Moderna |
PORTUGAL, BRAGANÇA, Moncorvo |
fueros |
|